Кыргыз Республикасынын мыйзамдарына ылайык, мураскор мураска болгон укуктарын эки жол менен жоготушу мүмкүн: мурастан баш тартуу жана мурасты кабыл албоо. Бул эки аракеттин өзгөчөлүктөрү жана укуктук кесепеттери бар.
Мурастан баш тартуу – бул мураскордун ыктыярдуу түрдө мурастан баш тартуу тууралуу жазуу түрүндөгү чечими. Бул чечим мурасты кабыл алуу үчүн мыйзамда белгиленген убакыт аралыгында нотариус аркылуу катталат. Мураскор өз үлүшүн башка мураскорлордун пайдасына деп аныктай алат. Же эч кимдин пайдасын көрсөтпөй да кое алат. Баш тартуу расмий катталгандан кийин чечимди өзгөртүү мүмкүн эмес. Мураскор мураска карата бардык укуктарын жоготот.
Мурасты кабыл албоо – бул мураскордун аракетсиздиги (пассивдүү жүрүм-туруму). Башкача айтканда, ал мурасты кабыл алуу үчүн мыйзамда көрсөтүлгөн убакыт аралыгында эч кандай аракет жасабайт. Аракетсиздигинин натыйжасында мураскор мурасты кабыл алган жок деп эсептелет жана анын үлүшү башка мураскорлорго бөлүштүрүлөт. Бирок баш тартуудан айырмаланып, мурасты кабыл албоо жолунда белгилүү себептерге байланыштуу сот аркылуу мөөнөттү калыбына келтирсе болот.
Башкы айырмачылыктар:
- Аракеттин формасы: Баш тартуу активдүү жазуу түрүндө билдирүүнү талап кылат, кабыл албоодо эч кандай аракет болбойт.
- Чечимди өзгөртүү мүмкүнчүлүгү: Баш тартуу кайра каралбайт, кабыл албоо сот аркылуу оңдолушу мүмкүн.
- Натыйжалар: Баш тартууда мураскор мураска болгон укуктарын толугу менен жоготот; кабыл албоодо белгилүү шарттарда укуктарды калыбына келтирүү мүмкүнчүлүгү бар.
Ошентип, мурастан баш тартууну же кабыл албоону тандоо мураскордун жагдайына жана каалоосуна жараша болот. Ар бир аракеттин укуктук кесепеттерин эске алуу керек жана керектүү учурда юристке кайрылуу сунушталат.